Ervaar zelf het verschil!

Zoveel leegstand dat alle inwoners van Utrecht erin passen.

04 december 2025

Zoveel leegstand dat heel Utrecht erin past

In Nederland staan zoveel huizen, kantoren en winkels leeg, dat alle inwoners van de stad Utrecht erin zouden kunnen wonen. De totale leegstand komt overeen met ruim 200.000 nieuwbouwappartementen.

Dat blijkt uit een berekening van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het journalistieke platform Pointer (KRO-NCRV). Volgens het CBS staat er in totaal 17,8 miljoen vierkante meter aan panden structureel leeg: gebouwen waar al minstens een jaar niemand woont of huurt, en waar nauwelijks energie wordt verbruikt.

Plek voor 377.000 mensen

De leegstaande oppervlakte staat gelijk aan ongeveer 200.000 standaard nieuwbouwappartementen. Dat zou genoeg woonruimte bieden aan 377.000 mensen – evenveel als het aantal inwoners van Utrecht. En dat zonder krapte: elke bewoner zou gemiddeld evenveel ruimte hebben als stedelingen nu.

Woningnood centraal bij verkiezingen

De leegstand steekt schril af tegen de woningnood, het belangrijkste thema van de komende Tweede Kamerverkiezingen. Nederland kampt met een tekort van zo’n 400.000 woningen, terwijl de helft van die benodigde woonruimte dus al in leegstaande panden te vinden is. Toch blijft hergebruik vaak uit: gebouwen zijn verouderd, of regels en vergunningen maken transformatie moeilijk.

Vergunningen blijven steken

Een voorbeeld: in hartje Den Haag staat al bijna twee jaar een appartement leeg omdat de vergunning voor renovatie op zich laat wachten. “Als je belt, zeggen ze: nog even geduld, je zit in de wachtkamer,” vertelt vastgoedontwikkelaar Martijn Lentze. De gemeente Den Haag erkent een achterstand van zo’n 400 vergunningsaanvragen.

Weinig middelen tegen leegstand

In Nederlandse winkelstraten staan naar schatting 50.000 woningen leeg. Vaak is de entree verdwenen om plaats te maken voor een etalage, waardoor bewoning lastig wordt. Daarnaast mogen woningcorporaties vanwege strikte regelgeving niet altijd leegstaande kantoren ombouwen tot woningen. Gemeenten beschikken bovendien over weinig instrumenten om leegstand te bestrijden: wie zijn pand leeg wil laten staan, mag dat meestal gewoon doen.

Politieke partijen willen sneller ombouwen

Uit een inventarisatie van Pointer blijkt dat bijna alle zeventien onderzochte partijen in hun verkiezingsprogramma maatregelen tegen leegstand aankondigen. “In eerdere verkiezingen zag je dat nauwelijks,” zegt Edwin Buitelaar, hoogleraar planologie aan de Universiteit Utrecht. Toch blijft hij voorzichtig. “Veel plannen stranden in de uitvoering. Wanneer is iets ‘te lang leeg’? En wie controleert dat? Zulke vragen blijven vaak onbeantwoord.”

Vlaamse aanpak als voorbeeld

In Vlaanderen krijgen eigenaren van langdurig leegstaande panden al jaren een boete. Volgens de liberale wethouder Arthur Orlians uit Mechelen werkt dat beleid, maar alleen als gemeenten ook meewerken aan snelle vergunningen. “Die leegstandsbelasting helpt, maar vergunningen versnellen is minstens zo belangrijk,” zegt hij. “Eigenlijk nog belangrijker.”
 
Artikel aangeboden door: www.vendomemakelaardij.nl
Parafrase van bron: Vastgoedactueel - Pointer