14 maart 2025
De Algemene Rekenkamer adviseert het kabinet om strenger te kijken naar subsidies voor huiseigenaren die een warmtepomp willen aanschaffen. Volgens de Rekenkamer zouden woningbezitters geen financiële steun moeten krijgen als dit de aanleg van een warmtenet in de wijk belemmert.
De laatste jaren neemt het aantal huishoudens met een warmtepomp veel sneller toe dan het aantal woningen dat wordt aangesloten op een warmtenet. Voor beide opties biedt de overheid subsidies, omdat Nederland in 2050 volledig aardgasvrij wil zijn, zoals vastgelegd in het Klimaatakkoord.
In 2023 kochten zo’n 160.000 huiseigenaren een warmtepomp, waarvan 107.000 gebruikmaakten van een subsidie. Ter vergelijking: in datzelfde jaar werden slechts 11.000 nieuwe woningen aangesloten op een warmtenet.
Toch kan een collectief warmtenet – ook wel stadsverwarming genoemd – volgens de Algemene Rekenkamer een duurzamere en voordeligere oplossing zijn om Nederland van het gas af te krijgen. Warmtenetten gaan langer mee dan warmtepompen, die na ongeveer 15 jaar vervangen moeten worden. Daarnaast maken ze gebruik van restwarmte uit de industrie.
Momenteel zijn er in Nederland bijna 500 warmtenetten, goed voor in totaal 515.000 aansluitingen. Hoewel veel gemeenten plannen hebben om warmtenetten uit te breiden of nieuwe netten aan te leggen, verloopt dit proces langzaam. De overheid streeft ernaar om tegen 2030 nog eens 500.000 extra woningen op een warmtenet aan te sluiten, maar in het huidige tempo lijkt dat niet haalbaar.
Daarom pleit de Rekenkamer ervoor om geen subsidie toe te kennen aan huiseigenaren voor een warmtepomp als dat de aanleg van een warmtenet in de buurt in de weg staat.
De Rekenkamer erkent dat er voor zowel huiseigenaren als huurders nadelen kleven aan warmtenetten. De vaste kosten zijn vaak hoog en overstappen naar een andere aanbieder is niet mogelijk, omdat warmtebedrijven een monopoliepositie hebben. Bovendien duurt het vaak jaren voordat een warmtenet daadwerkelijk gerealiseerd is.
Daarnaast blijkt dat in ongeveer 10% van alle wijken sprake is van overlap. In steden zoals Deventer, Gorinchem, Groningen en Heeg hebben bewoners al subsidie ontvangen voor een warmtepomp, terwijl er ook plannen liggen om een warmtenet aan te leggen.
Ondanks het advies van de Algemene Rekenkamer, ziet klimaatminister Sophie Hermans (VVD) geen reden om de subsidieregeling te wijzigen. In een gezamenlijke reactie met minister Mona Keijzer (BBB) van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening stelt zij dat de overlap in de praktijk meevalt.
Volgens de ministers worden warmtenetten vooral aangelegd in dichtbevolkte stedelijke gebieden, waar de aanschaf van een warmtepomp minder voor de hand ligt vanwege ruimtegebrek of geluidshinder. Daarnaast benadrukken ze dat keuzevrijheid een belangrijk uitgangspunt blijft in het klimaatbeleid, en dat draagvlak essentieel is voor de verdere ontwikkeling van warmtenetten.
Artikel aangeboden door: www.vendomemakelaardij.nl
Parafrase van bron: Vastgoedactueel - Algemene rekenkamer