Beter benutten woningvoorraad levert fikse "woningwinst" op

26 augustus 2021

Door de bestaande woningvoorraad effectiever te gebruiken kan een deel van geplande nieuwbouw worden geschrapt. Dat blijkt uit een recente publicatie van Platform31. De zogenoemde 'woningwinst' kan zelfs oplopen naar 30.000 woningen per jaar.

Om in de woningbehoefte te voorzien zijn er tot 2035 ruim 1,1 miljoen nieuwe woningen nodig. Deze enorme opgave hoeft niet alleen door nieuwbouw te worden ingevuld, concluderen de onderzoekers van Platform31. Voor iedere woningzoekende die binnen de huidige woningvoorraad een plek vindt, hoeft immers geen nieuwe woning te worden gebouwd. 

Doorstroming van senioren
Dat betekent concreet: méér mensen in één huis, méér huizen op dezelfde kavel en méér doorstroming van senioren. Het gaat daarbij vooral om de optelsom van alle maatregelen die een aanzienlijk bijdrage leveren aan het oplossen van het woningtekort. 

Een aantal maatregelen om méér mensen in één huis te laten wonen: 

• Friendswonen stimuleren: individuele huishoudens delen een huurcontract.
• Wachttijden optellen: woningzoekenden komen zo sneller aan de beurt.
• Maatwerk bij kostendelersnorm: gemeenten kunnen dit vaker toepassen.
• De kostendelersnorm telt niet voor de hoofdhuurder: dit stimuleert om iemand in huis te nemen. 
• Onderhuur bij hypotheek: banken staan toe om iemand in huis te nemen.

Maatregelen om meer woningen op een kavel te creëren: 

• De businesscase van optoppen actualiseren en stimuleren.
• Bewoners laten profiteren van optoppen: beloon de bouwoverlast. Levert bij VvE’s extra inkomsten op.
•  Gemeentelijke eisen waar mogelijk versoepelen: wat betreft welstand en extra bijkomende eisen.
• Woningsplitsing stimuleren: een actief beleid om zo méér woningen te maken.
• Wonen in bijgebouw toestaan: extra woningen maken in schuur of garage; vooral in landelijk gebied.

Maatregelen om de doorstroming van senioren te bevorderen: 

• Voorrang voor ouderen: senioren die een schaarse huurwoning achterlaten, hoeven niet te wachten.
• Ouderenwoningen actief aanbieden: veel senioren hebben een ‘sluimerende verhuiswens’. 
• Huurmatiging: senioren gaan niet ’naar een half zo groot huis voor dubbel geld’. Laat senioren die een schaarse huurwoning achterlaten hun oude huur meenemen.
• Ruimte voor nieuwe woonvormen: er gaapt een gat tussen de huidige (eengezins)woning en bekende ouderenwoningen.
• De belangrijkste maatregel op dit gebied is bovenal te zorgen voor méér, en aantrekkelijker, aanbod. Dat kan in eerste instantie door méér nieuwbouw van méér verschillende soorten en door het aanpassen van het algehele bouwprogramma: richt dat meer op doorstroming van ouderen, zodat hun ruime gezinswoningen vrijkomen.

Impact verschilt per regio 
Een intensiever gebruik van de woningvoorraad kan per wijk, gemeente en regio verschillen. In landelijk gebied kan beleid gericht op intensivering op de (ruime) kavel meer woningen opleveren. Terwijl in steden het optoppen van gebouwen en maatwerktoepassing van de kostendelersnorm tot een groter effect zullen leiden. Optoppen heeft vooral zin in drukke woningmarktgebieden. Woningsplitsing vereist buurten met ruime woningen. Een extra woning op het erf vereist een voldoende ruime tuin. Zo biedt elk gebied zijn eigen kansen. 

Minstens 15.000 woningen per jaar
De onderzoekers plaatsen de kanttekening dat het lastig is om absolute uitspraken te doen over het precieze effect van elke maatregel. "Over het algemeen liggen er geen panklare onderzoeken naar de impact van het opheffen van de ene maatregel of het stimuleren van een andere. Bovendien speelt een persoonlijke component mee: er zijn wel mogelijkheden om een woning te delen, maar willen mensen dat dan ook?" 

Desalniettemin wagen ze zich eraan: "De afzonderlijke maatregelen in het oog nemend, zal volgens ons elk van de drie onderscheiden categorieën van maatregelen al snel 5.000 tot mogelijk 10.000 extra woningen per jaar kunnen opleveren. Met een bescheiden inzet is jaarlijks een ‘woningwinst’ te behalen van circa 15.000 tot misschien wel 25.000 tot 30.000 woningen per jaar." 

“Dat betekent dat circa 20-25% van de totale bouwopgave gerealiseerd kan worden binnen de bestaande woningvoorraad met dikwijls relatief eenvoudig in te zetten maatregelen. Mits alle betrokken partijen hieraan meewerken. Het begint bij een actieve opstelling”, aldus de onderzoekers. 

Bron: VBO